Tydzień dla Serca
Prawie 1,5 miliona lat życia i zdrowia. Tyle zabiera nam w Polsce choroba niedokrwienna serca. Każdego roku [1]. Jak w ogóle wyobrazić sobie tę liczbę? Gdyby dla przykładu „przełożyć” tę statystykę z całego kraju tylko na osoby z Warszawy, Krakowa i Wrocławia ─ to każda z nich traciłaby 5 miesięcy pełnego zdrowia ─ co roku! [2] Przytoczmy jeszcze jedną informację: choroby układu krążenia to obecnie największa przyczyna zgonów w Polsce [3].
W dniach 17-26 kwietnia [4] trwa w Polsce Tydzień dla Serca. To czas by przyjrzeć się zdrowiu swojego serca. Zwłaszcza, że jest powód do nadziei: 80% zawałów i udarów można zapobiec! [5].
Jako Fundacja Służby Rodzinie "Nadzieja" włączamy się w ten Tydzień. Co robić, by ustrzec się chorób serca? (czyli zwłaszcza nadciśnienia, miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu [6]) W każdym razie jeśli dostajesz zadyszki, wchodząc po schodach lub przy wiązaniu butów – to już znak, że Twoje ciało wysyła Ci sygnał ostrzegawczy! [7]
Przejrzeliśmy dla Was zalecenia od uznanych instytucji z całego świata:
- World Health Organisation, WHO (pol. Światowa Organizacja Zdrowia) link
- American Heart Association (pol. Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne) link
- wytyczne European Society of Cardiology (pol. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne) przetłumaczone przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne link
- World Heart Foundation (pol. Światowa Fundacja Serca) link
- Harvard Medical School (pol. Szkoła Medyczna Harvarda) link
Szukaliśmy najkrótszych wskazówek. By łatwo było je zapamiętać. Wklejamy je poniżej. To trzy zdania. Możecie im zaufać: skonsultowaliśmy je z lekarzem kardiologiem, Mikołajem Hancem.
-
Jedz zdrowo, regularnie podejmuj aktywność fizyczną, dbaj o prawidłową masę ciała, ogranicz alkohol i wysypiaj się.
-
Badaj się, gdyż choroby krążenia czasem nie dają objawów: sprawdzaj lipidy i cukier we krwi; mierz ciśnienie.
-
Jeśli palisz, rzuć palenie – to najlepsze, co możesz zrobić dla swojego serca [8].
Pamiętaj również o fundamencie dla tych działań: dbaj o swoje zdrowie psychiczne i o dobre relacje międzyludzkie.
Powyższe brzmi prosto, ale może być trudne do realizacji w praktyce. Doskonale to rozumiemy. Pracując z Podopiecznymi naszej Fundacji, wiemy, że trwałe zmiany wymagają czasu. Kluczem jest nie tyle pojedynczy zryw silnej woli, co regularne powtarzanie dobrego. Tak tworzy się nawyk. Naukowcy przekonują, że stworzenie nawyku może zająć od kilku tygodni do kilku miesięcy [9].
Nie wahaj się korzystać z pomocy innych!
- W procesie zmiany nawyków żywieniowych może pomóc Ci dietetyk. Np. w Narodowym Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEZ) dostępne są bezpłatne konsultacje dietetyczne online. Jeśli chodzi o sposób odżywiania, NCEZ poleca łatwy do zapamiętania Talerz Zdrowego Żywienia [10]. Udostępnia też darmowy ebook o żywieniu dla zdrowia serca i układu krążenia tutaj.
- W zbadaniu się może pomóc Ci Twoja przychodnia POZ.
- W zwiększeniu codziennej dawki ruchu mogą pomóc Ci Twoi Najbliżsi (np. wspólne spacery z rodziną lub ze swoim pieskiem).
Dbaj o siebie i swoje serce!
Fundacja Służby Rodzinie „Nadzieja”
Pamiętaj, że powyższe to jedynie ogólne wskazówki zdrowotne. W razie jakichkolwiek wątpliwości, pytań czy niepokojących objawów skontaktuj się z lekarzem.
P i o t r K a c z m a r e k
analityk i prawnik Fundacji Służby Rodzinie "Nadzieja",
od 15 lat zajmuje się prawem regulującym dobroczynność w Polsce,
koordynuje prace Zespołu ds. Karty Praw Osób Doświadczających Bezdomności
- w Radzie przy Prezydencie Miasta Łodzi,
wykładał prawa pacjenta w szkole rodzenia założonej przez Prof. W. Fijałkowskiego.
szkolił się na kursach oferowanych online przez Stanford University, MIT oraz Yale University.
Jeśli masz jakieś pytania do autora tekstu,
pisz śmiało: kaczmarek@csr.org.pl :)
Autor składa serdeczne podziękowania lekarzowi kardiologowi, Mikołajowi Hancowi, za konsultację merytoryczną powyższych trzech zasad profilaktyki.
Wspieramy bezdomne mamy i dzieci z największego Domu Samotnej Matki w Polsce.
Przekaż swój 1,5% podatku dla naszych Podopiecznych. Możesz to zrobić już teraz dzięki darmowemu programowi do PIT:
Program do PIT został współfinansowany dla Ciebie
ze środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Program nie umożliwia swobodnego wyboru i przekazania 1% podatku dochodowego od
osób fizycznych wybranej organizacji pożytku publicznego. Korzystając z niego wspierasz
wyłącznie Fundację Służby Rodzinie "Nadzieja". Jeśli chcesz wesprzeć inną organizację
pożytku publicznego, skorzystaj z innej wersji programu e-pity .
“Program e-pity Copyright 2023-2024 e-file sp. z o.o. sp. k.”
Przypisy:
[1] Zob. polska część badania Global Burden of Disease (link; dostęp tu i wszędzie poniżej: 17.04.2024 r.). Pisząc o "latach życia i zdrowia", mam na myśli – oczywiście w uproszczeniu – pojęcie DALY. "1,5 mln" to przybliżona wartość DALY dla "choroba niedokrwienna serca" odczytana dla Polski w 2019 r. dla wszystkich grup wiekowych bez podziału wg płci (dokładnie: 1 467 054,4). [powrót do góry]
[2] Dane o liczbie ludności trzech najludniejszych polskich miast odczytuję za Rocznikiem Demograficznym 2023 GUSu (link; str. 36 stan na 31.12): Warszawa – 1 861 975, Kraków – 803 282, Wrocław – 674 079. Liczbę DALY z przypisu nr 1 powyżej (1 467 054,4) dzielę przez sumę ludności tych trzech miast (3 339 336), co daje 0,44 (roku), czyli 5,27 miesiąca. [powrót do góry]
[3] Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2022, Warszawa 2022, s. 106 (link): "Najczęstszą przyczyną zgonów mieszkańców Polski są zdecydowanie choroby układu krążenia ogółem (ChUK), w nomenklaturze klinicznej częściej określane jako choroby serca i naczyń (ChSN)" [powrót do góry]
[4] Niekiedy podaje się tu różne daty: raz 17. kwietnia (Polskie Towarzystwo Kardiologiczne; link), raz 18. kwietnia (Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, link). [powrót do góry]
[5] Bazuję na: WHO ("The good news, however, is that 80% of premature heart attacks and strokes are preventable."; link); American Heart Association ("Most heart disease and stroke deaths are preventable."; link); Harvard Medical School ("The good news is that about 80% of heart attacks and strokes can be prevented if the right preventive measures are taken early enough, according to Dr. Sabatine."; link).
Stroke tłumaczę jako udar; heart attack jako zawał. [powrót do góry]
[6] Wymieniam w oparciu o wyliczenia w: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2022, Warszawa 2022, s. 200, tabela 4.1. (link) oraz Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Tydzień dla Serca „Serce jest najważniejsze” (link). [powrót do góry]
[7] Źródło: konsultacja z lekarzem kardiologiem, Mikołajem Hancem. [powrót do góry]
[8] Najłatwiejsza do zapamiętania wydała mi się "Prosta Siódemka Życia" od American Heart Association (link). Tłumaczę ją nie dosłownie, lecz z drobnymi zmianami. Do tej krótkiej listy dodaję "Wysypiaj się" za Harvard Medical School (link). O paleniu tytoniu nie piszę na początku, ale na końcu, gdyż wg badania CBOS z 2019 r. ¾ populacji w Polsce nie pali (link). Zamiast "cholesterol" podaję "lipidy" (co może jest bardziej precyzyjne, ale mniej czytelne dla "zwykłych ludzi", którzy zapewne bardziej kojarzą to pierwsze niż to drugie). Także na podstawie swojej ogólnej wiedzy dodaję "gdyż choroby krążenia czasem nie dają objawów". Dla uproszczenia pomijam inne czynniki ryzyka się m.in. wiek (kobiety 40+, mężczyźni 50+ są obarczeni większym ryzykiem), choroby współistniejące (np. cukrzyca, przewlekła choroba nerek), stres czy zanieczyszczenie powietrza. [powrót do góry]
[9] Podaję za Roos van Duijnhoven (link); podobne wnioski zawiera: Wendy Wood, „Dobry nawyk. Zły nawyk. Potwierdzone naukowo sposoby wprowadzania pozytywnych i trwałych zmian w życiu”, Warszawa 2019, s. 133. [powrót do góry]
[10] Prawa autorskie © 2011 Uniwersytet Harvarda. W celu uzyskania dodatkowych informacji o Talerzu Zdrowego Odżywiania prosimy odwiedzić stronę internetową The Nutrition Source prowadzoną przez Zakład Żywienia Wydziału Zdrowia Publicznego im. T.H. Chana Uniwersytetu Harvarda: http://www.thenutritionsource.org oraz oraz stronę Harvard Health Publications: harvard.edu.
Żadna część niniejszego opracowania nie była konsultowana z instytucjami Harvarda. Dalsze ważne informacje ws. materiałów od Harvard: tutaj. [powrót do góry]
Grafika serca: Sophia z Pixabay
Ostatnia aktualizacja: 17.04.2024.