Samotne wychowanie- wyzwanie i zadanie

Zjawisko samotnego wychowania jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym. Bywa postrzegane jako negatywnie rzutujące na rozwój dziecka. Zadaniem dla samotnego rodzica jest zrozumienie swojego społecznego funkcjonowania, znajomość swoich zasobów oraz określenie lęków związanych z problemami wychowawczymi, opiekuńczymi, materialnymi, psychicznymi związanymi bezpośrednio z samotnym wychowywaniem dziecka.

 

Poczucie samotności to poczucie przytłoczenia uczuciem odseparowania w  wyniku rozpadu relacji z innymi lub też nieumiejętności nawiązania nowych relacji. Zadaniem dla rodzica samotnie wychowującego jest zrozumienie swojej samotność, przyczyn rozpadu relacji z drugim rodzicem i nawiązanie poprawnych relacji w nowej formule rodzinnej. Jest to zadanie bardzo wymagające  ale niezbędne, zaleca się korzystanie ze wsparcia emocjonalnego  w tym również podczas terapii czy w czasie konsultacji psychologicznych. Zatracenie się w żałobie po związku, poczuciu pustki może być przyczyną stanów depresyjnych i obniżeniem poczucia własnej wartości co ma wpływ na procesy wychowawcze.

 

Wyzwaniem dla rodzica jest dążenie do zamiany postrzegania swojego funkcjonowania z samotnego rodzica na samodzielnego rodzica. Omawiając model samodzielnego rodzicielstwa należy wziąć pod uwagę umiejętność korzystania z czynników zewnętrznych oraz pracę własną. Czynnikami zewnętrznymi są relacje z innymi (rodzina, przyjaciele, specjaliści), wsparcie społeczne i umiejętne korzystanie z niego oraz zasoby – czyli świadomość własnych sił, talentów dobrych stron. Na tej podstawie buduje się nasza motywacja do podjęcie wyzwania jaki jest bycie w nowej i trudnej sytuacji wychowania dziecka po rozstaniu lub śmierci drugiego rodzica. Kiedy rodzic ma już motywację do podjęcia wyzwań może budować nowe kompetencje społeczne: zintegrowania, niezależności emocjonalnej, zaradności i odpowiedzialności. Rozwój w tej dziecinie i korzystanie z nowych kompetencji wpływa na poczucie własnej wartości i dobrą samoocenę rodzica co daje szansę na budowanie tego samego u dziecka.

 

Samodzielny rodzic to rodzic potrafiący budować satysfakcjonujące życie w przekonaniu o wartości własnej osoby, w poczuciu powiązania z innymi i aktywnie poszukując rozwiązań wobec wyzwań jakie przynosi mu  codzienność.

 

W rodzinie  w której rodzice nie są razem ale dziecko ma kontakt z obojgiem ważna jest zasada aby rodzice nie byli w konflikcie, by nie dochodziło do sporów w obecności dziecka ani żeby ono nie było ich przedmiotem.  Obowiązkiem rodziców jest zapewnianie wsparcie psychologicznego dla dziecka, jeśli jest taka potrzeba, np. kiedy powodem rozstania rodziców była przemoc lub uzależnienie.

 

W przypadku pozbawianie kontaktu z drugim rodzicem (śmierć, kara pozbawienia wolności)  – rodzic samodzielnie wychowujący ma za zadanie mówić prawdę o rodzicu nieobecnym, zapewnić wzorce kobiece/ męskie w zastępczy sposób i nie próbować być matką i ojcem jednocześnie. Przekonanie o rodzicielskiej wszechmocy i heroizmie  bywa fałszywe i bardzo obciążające dla dziecka i rodzica.

 

W procesie samotnego wychowywania jest wiele wyzwań i zadań oraz poczucie zmęczenia którego często nie ma z kim dzielić. Ważne jest aby jasno, autentycznie nazywać swoje obawy, prosić i korzystać ze wsparcia, konstruować plan i cieszyć się z jego realizacji. Taka postawa w wyzwaniach jest wychowawcza dla dziecka, które może dzielić dumę z działań rodzica.

 

Troski i obawy w samotnym wychowaniu będą ale tylko aktywna i autentyczna postawa da szanse na przekazanie poprawnych wzorców dziecku. Pamiętajmy, że dziecko nie ma zadania wynagradzania samotności. Dziecko jest źródłem radości. Bycie z nim w codzienności w zabawie, nauce codziennych relacjach, troskach, sukcesach i rozmowach – to to czego dziecko potrzebuje – bycia tu i teraz. Zdanie: Nie pozwól, by smutek z przeszłości lub obawa o przyszłość zabrały Ci radość dnia dzisiejszego – wydaje się być dobrą wskazówką do zadania jakim jest rodzicielstwo, szczególnie samotne.

 

Wioletta Jóźwiak- Majchrzak- pedagog społeczny, trener umiejętności społecznych, autorka warsztatów i treningów dla matek samotnie wychowujących dzieci, pracuje w Domu Samotnej Matki w Łodzi jako pracownik socjalny i zastępca dyrektora.