Jak świadomie korzystać z emocji? Inteligencja emocjonalna, jako źródło wiedzy o sobie i otaczającym świecie

Inteligencja emocjonalna jest to umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami oraz zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie nie tylko w kwestii tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem, ale także poczuciem osiągnięcia spełnienia w życiu. Każdy z nas dąży do osiągnięcia sukcesu w życiu bez znaczenia czy będzie on rozumiany, jako spełnienie w życiu rodzinnym czy zrobienie kariery zawodowej. Istotnym jest fakt, jak wskazuje Daniel Goleman, że aby móc realizować wyznaczone cele bardziej niż iloraz inteligencji IQ, decyduje o tym inteligencja emocjonalna. Każdy z nas inaczej będzie rozumiał tutaj sukces życiowy, ale istotą sprawy jest to, że na jego powodzenie oprócz wiedzy, kwalifikacji, szczęścia składa się również umiejętność kierowania i odczytywania emocji sowich oraz osób, z którymi pozostajemy w relacji.

 

Umiejętności te w bezpośredni sposób przekładają się, na jakość relacji z drugim człowiekiem. W momencie, kiedy jesteśmy świadomi, jakich emocji doświadczamy, co robią one z naszym ciałem oraz jaki mają wpływ na zachowanie nasze i osób, z którymi przebywamy możemy wykorzystywać je we właściwy sposób. Jako jeden z czynników kluczowych do kształtowania naszej inteligencji emocjonalnej jest samoświadomość, – dzięki której otwieramy się na bogactwa informacji – dostępnych nam własnych odczuć, przeczuć, ocen, działań. Informacje te pomagają nam zrozumieć reakcje, postępowania i odczucia innych osób, a także w bezpośredni sposób wpływają na komunikację z innymi osobami.

 

Co zrobić, aby nauczyć się „czytać” swoje i innych emocje? Po pierwsze należy nauczyć się zarządzać własnymi emocjami. Można to wykonać w 7 kropkach, potrzeba na to kilku sekund, aby móc to dobrze opanować należy to regularnie i świadomie powtarzać. W pierwszej kolejności należy zastanowić się, co stanowi bodziec, co naciska przysłowiowy „guzik” do powstania późniejszej reakcji. Emocja nigdy nie powstaje sama zwykle jest odpowiedzią na jakieś zachowanie czy wydarzenie. Następnie należy uświadomić sobie wystąpienie bodźca, nauczyć się tego, co świadczy o tym, że on wystąpił. Gdy już będziemy wiedzieć, że on występuje niezbędne jest nazwanie go. Jeśli wiem, mogę coś z tym zrobić. Jest to krok niezbędny do zyskania władzy nad emocją. Po nazwaniu i uświadomieniu sobie wystąpienia bodźca należy powstrzymać się od jakiegokolwiek działania zarówno fizycznego jak także psychicznego. Obserwujemy z pełną akceptacją, co odkryta emocja robi z ciałem, pamiętając, że u każdego może wystąpić inna reakcja. Teraz przychodzi czas na uwagę i oddech oraz spojrzenie w wnętrze swojego ciała. Zostawiamy głowę samą sobie i próbujemy wyrównać oddech. Praktykujemy to tak długo aż emocja zacznie odpadać nie nadając jej siły. Ostatnie dwa kroki przekładają się w bezpośredni sposób na działanie. Decyzja o tym, co zrobić z otrzymanym bodźcem powinna pojawić się dopiero w momencie, kiedy emocja zacznie maleć. O tym momencie każdy musi zdecydować samodzielnie. Reakcja jest ostatnim ogniwem zarządzania emocjami – tutaj często pojawia się decyzja, że nic nie należy już „z tym” robić.

 

Powyższy schemat jest jednym ze sposobów racjonalnego zarządzania emocjami. Te kilka sekund, które potrzeba na jego wykonanie często wystarcza, aby powstrzymać się od pochopnego działania pod wpływem emocji. Istotą IE emocjonalnej jest umiejętność racjonalnego wykorzystania potencjału, jaki niosą ze sobą emocje zarówno te, które przeżywamy my sami jak także te, których doświadczamy u innych osób. Będąc w relacji z innymi musimy być czujni i otwarci na to, co może się wydarzyć, aby nasza reakcja na zdarzenie nie była zbyt „emocjonalna”, czyli taka gdzie po otrzymaniu bodźca z otoczenia od razu pojawia się reakcja.

 

Anna Walkiewicz z wykształcenia pedagog społeczny, oligofrenopedagog i trener interpersonalny, obecnie pracuje jako pedagog w Fundacji Wsparcia Psychospołecznego oraz jako oligofrenopedagog i wicedyrektor w Przedszkolu Żywioły i Szkole Podstawowej Kompas.