Centrum Służby Rodzinie - Łódź - 10 największych zagrożeń na najbliższe 10 lat wg światowych ekspertów. 

10 największych zagrożeń na najbliższe 10 lat wg światowych ekspertów.

« wróć

21.01.2021, Fundacja Służby Rodzinie "Nadzieja"

 

 

 

10 największych zagrożeń na najbliższe 10 lat wg światowych ekspertów

15 lat temu w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego znalazły się słowa: "Ryzyko pandemii [...] jest obecnie dominującym wątkiem światowej debaty nad ryzykiem […] Rodzaj śmiertelnej grypy, jej rozprzestrzenianie się, które będzie ułatwione przez światowe wzorce podróżowania i niekontrolowane wskutek niewystarczających mechanizmów ostrzegawczych, stanowiłoby dojmujące zagrożenie”. 19 stycznia 2021 r. ŚFE ogłosiło kolejny roczny raport na temat światowych ryzyk na najbliższe dziesięć lat. Jakie główne zagrożenia wskazano?

 

Raport dzieli ryzyka na kilka kategorii. M.in. wskazuje dziesięć ryzyk, których moc oddziaływania byłaby największa (impact) oraz dziesięć ryzyk, których wystąpienie oceniono jako najbardziej prawdopodobne (likelihood). Poniżej, prezentujemy robocze tłumaczenie na język polski1 dziesiątki z tej ostatniej kategorii, czyli tych, których możliwość wystąpienia wg ŚFE jest najwyższa. Więcej w raporcie, z którym w oryginale można zapoznać się tutaj.

 

 

10 PIERWSZYCH GLOBALNYCH RYZYK WG PRAWDOPODOBIEŃSTWA ICH WYSTĄPIENIA:

 

 

  1. Ekstremalne zjawiska pogodowe (Extreme weather conditions)

Utrata życia ludzi, szkody w ekosystemach, zniszczenia mienia lub straty finansowe na światową skalę, będące skutkiem ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak: tzw. fronty chłodne, pożary, powodzie, fale ciepła, wichury itp.

 

 

  1. Fiasko działań na rzecz klimatu (Climate action failure)

Niepowodzenie rządów państw i sektorów biznesowych w egzekwowaniu, normowaniu lub inwestowaniu w efektywne środki, mające za cel przystosowanie się do zmian klimatu [...]; niepowodzenie w zachowaniu ekosystemów, w efektywnej ochronie populacji oraz w przejściu do neutralności węglowej w gospodarkach.

 

 

  1. Szkody w środowisku naturalnym spowodowane przez człowieka (Human environmental damage)

Utrata życia ludzi, straty finansowe lub szkody w ekosystemach jako skutek aktywności człowieka lub fiaska we współistnieniu z ekosystemami zwierząt: deregulacja chronionych obszarów, katastrofy przemysłowe, wycieki ropy, skażenie radioaktywne, handel dzikimi zwierzętami itp.

 

 

  1. Choroby zakaźne (Infectious diseases)

Nagłe rozprzestrzenianie się na ogromną skalę wirusów, pasożytów, grzybów lub bakterii, które powodują niekontrolowane zarażenia się chorobami zakaźnymi - co będzie skutkować epidemią lub pandemią, pociągającymi za sobą utratę życia ludzi i zakłócenia w gospodarkach.

 

 

  1. Utrata bioróżnorodności (Biodiversity loss)

Nieodwracalne konsekwencje dla środowiska, ludzkości i ekonomii oraz trwałe zniszczenie kapitału naturalnego - jako skutek wymarcia lub ograniczenia występowania gatunków.

 

 

  1. Koncentracja władzy cyfrowej (Digital power concentration)

Skupienie kluczowych cyfrowych aktywów, możliwości lub wiedzy w rękach ograniczonej liczby jednostek, firm czy państw, czego rezultatem będzie uznaniowość mechanizmów cenowych, brak bezstronnego nadzoru, nierówny prywatny lub publiczny dostęp itp.

 

 

  1. Nierówność cyfrowa (Digital inequality)

Nieciągły lub nierówny dostęp do kluczowych sieci i technologii cyfrowych pomiędzy państwami i wewnątrz nich, jako skutek nierównych zdolności inwestycyjnych, braku niezbędnych kompetencji pracowników, niewystarczającego nabycia energii, restrykcji rządowych lub różnic kulturowych.

 

 

  1. Pęknięcia w stosunkach między państwami (Interstate relations fracture)

Rywalizacja gospodarcza, polityczna lub technologiczna między geopolitycznymi potęgami, skutkująca załamaniem się relacji dwustronnych lub narastającymi napięciami.

 

 

  1. Niepowodzenia w zakresie cyberbezpieczeństwa (Cybersecurity failure)

Infrastruktura lub środki cyberbezpieczeństwa biznesowego, rządowego i domowego stają się przestarzałe i są przewyższane przez coraz bardziej wyrafinowane i częstsze cyberprzestępstwa, co skutkuje zakłóceniami w gospodarkach, stratami finansowymi, napięciami geopolitycznych lub społeczną niestabilnością.

 

 

  1. Kryzysy dotyczące źródeł utrzymania osób (Livelihood crises)

Systemowe pogarszanie się standardów lub perspektyw na pracę zarobkową dla osób w wieku produkcyjnym: bezrobocie, a z drugiej strony tzw. niedozatrudnienie, niższe płace, niepewne umowy, erozja praw pracowniczych itp.

 

 

 

KRÓTKI KOMENTARZ:

 

W omawianym raporcie jest jedno zdanie, które nie może umknąć naszej uwadze: „Celem [analizy ryzyk – przyp. PK] jest umożliwienie lepszego przygotowania się i zbudowania odporności, a nie wywoływanie paraliżu”. Istnieje wiele map, które pomagają nawigować po niekiedy przerażającym oceanie ryzyk. Dla mnie osobiście, w tym względzie inspiracją są trzy podstawowe kierunkowskazy.

 

I. Na zagrożenie można się przygotować. Wyliczone powyżej niebezpieczeństwa z pewnością wymagają systemowych rozwiązań ze strony rządów państw, organizacji międzynarodowych czy korporacji. Jednak wciąż, działania jednostek mają wielkie znaczenie.  Przyjrzyjmy się więc temu, co możemy zrobić my, zwykli ludzie. Project Management Institute (PMI) to organizacja, która gromadzi najlepsze praktyki z zakresu zarządzania projektami. Ma członków w 208 krajach; działa już od 50 lat2. W swoim klasycznym standardzie wskazuje na sześć procesów dot. zarządzania ryzykiem:

 

  1. Zaplanuj zarządzanie ryzykiem (Plan Risk Management).
  2. Zidentyfikuj ryzyka (Identify Risks).
  3. Dokonaj jakościowej analizy ryzyka (Perform Qualitative Risk Analysis).
  4. Dokonaj ilościowej analizy ryzyka (Perform Quantitative Risk Analysis).
  5. Zaplanuj odpowiedź na ryzyka (Plan Risk Response).
  6. Kontroluj ryzyka (Control Risk)3

Wytyczne PMI w pierwszym odbiorze mogą wydawać się nieco skomplikowane. Jednak ich główny przekaz jest prosty: nie można zatrzymać się na „kontemplowaniu zagrożeń”. Zapoznanie się z opublikowaną przez Światowe Forum Ekonomiczne dziesiątką głównych niebezpieczeństw to działanie jedynie w obrębie pkt (b)-(d). Z pewnością brakuje tu wykonania zalecenia z pkt (e) – zaplanowania odpowiedzi na ryzyko. Innymi słowy: "Co mogę zrobić, by zmierzyć się z zagrożeniem?" Możliwych odpowiedzi jest całe mnóstwo. Zależą od konkretnego przypadku. Przykładowo, omawiana „dziesiątka” Światowego Forum Ekonomicznego może stać się dla kogoś motywacją do:

 

  • wdrożenia planu oszczędzania, zwłaszcza że 1/4 Polaków nie ma odłożonych żadnych pieniędzy4 (to byłaby jedna z możliwych odpowiedzi na ryzyko nr 10 z listy ŚFE) czy wspierania dobroczynnych celów (tu przypomina mi się zasada Johna Wesleya, kaznodziei z XVIII w., ojca założyciela chrześcijańskich metodystów: "Zarabiaj ile możesz, oszczędzaj ile możesz, dawaj ile możesz" 5);
  • zdobycia dodatkowej wiedzy z zakresu cyberbezpieczeństwa; na dobry początek, choćby sprawdzenia, czy hasła - z których korzysta się w banku, w pracy czy w swoich aplikacjach – są dostatecznie silnie6 (to byłaby jedna z możliwych odpowiedzi na ryzyko nr 9);
  • wplecenia ekologicznych nawyków w codzienne życie (to byłaby jedna z możliwych na ryzyko nr 2, 3 i 5 z listy ŚFE).

 

II. Oprócz ryzyk istnieją też szanse. Potocznie ryzyko to "możliwość, że coś się nie uda"7. Tymczasem, w teorii zarządzania ryzyka dzielą się na negatywne i pozytywne. Pozytywne ryzyka to inaczej szanse. Dr David A. Hillson, PMP to od 25 lat konsultant ds. zarządzania ryzykiem; pracował w 50 krajach, napisał przeszło 100 publikacji8. Zauważa, że zwykle mamy tendencję do koncentrowania się w pierwszej kolejności na tym, co negatywne, tj. w tym wypadku, na ryzykach negatywnych, niebezpieczeństwach. Tymczasem, wykonanie analizy szans jest równie istotne, co wykonanie analizy zagrożeń9.

 

Dla przykładu, wyobraźmy sobie, że na moment przeniesiono nas w czasie do 1989 roku. Jakie szanse pojawią się w ciągu 10 lat? Będzie ich mnóstwo. Odnotujmy raptem kilka z obszaru technologii: pierwsza strona www (1991)10, pierwsza bioniczna proteza kończyny (1993)11, początek działania systemu GPS (1993)12, początek działania wyszukiwarki Google (1998)13  czy początek działania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (1998)14. Z wielu tych ówczesnych "szans" korzystamy do dziś.

 

III. Dany nam czas można dobrze wykorzystać. Uważany za jednego z najwybitniejszych myślicieli zarządzania XX wieku, Peter F. Drucker napisał "Zdecydowanie przesadzamy w ocenie tego, co możemy osiągnąć w ciągu roku. Jednocześnie zdecydowanie nie doceniamy tego, czego możemy dokonać w ciągu pięciu lat"15.

 

Podsumowując, przed ludzkością stoi bardzo wiele poważnych wyzwań. Dotyczą nas wszystkich. Są zagrożenia, ale i szanse. A my wciąż mamy czas na zmienianie tego świata na lepsze. Jak bowiem napisał Papież Franciszek w swojej encyklice "Laudato Si'.  W trosce o nasz wspólny dom": „Nadzieja zachęca nas do uznania, że zawsze jest wyjście, że zawsze możemy zmienić kurs, że zawsze możemy coś uczynić dla rozwiązania problemów”16.

 

 

 

 

P i o t r   K a c z m a r e k

analityk i prawnik Fundacji Służby Rodzinie "Nadzieja",

od 12 lat zajmuje się prawem regulującym dobroczynność w Polsce,

wykładowca praw pacjenta w szkole rodzenia założonej przez Prof. W. Fijałkowskiego w Łodzi,

szkolił się m.in. na kursach oferowanych online przez Stanford University oraz Yale University.

W latach 2019-2020 uzyskał certyfikat

z zarządzania ryzykiem i zmianą w projekcie (University of California, Irvine).

 

 

 Jeśli masz jakieś pytania do autora tekstu,

pisz śmiało: kaczmarek@csr.org.pl :)

 

 

 

 

 

 

 

 Jeśli uważasz, że nasza działalność jest cenna, możesz nas wesprzeć swoją darowizną:


 

 

Przypisy:

[1] Tłumaczenie własne autora niniejszego artykułu blogowego.

[2] Roczny raport PMI za rok 2018 - link (dostęp: 21.01.2021)

[3] Tłumaczenie własne w oparciu o Project Management Process Group and Knowledge Area Mapping [w:] A Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBOK® Guide) – Fifth Edition, © 2013 Project Management Institute, Inc.

[4] Informacja prasowa z 21 stycznia 2021 r. wydana przez Krajowy Rejestr Długów: wyniki badania Barometr oszczędności zrealizowanego przez IMAS International w drugiej połowie  października 2020 r - link (dostęp: 21.01.2021)

[5] Tłumaczenie własne, oryg.: Make all you can, save all you can, and give all you can [za:] William J. Abraham, Methodism. A Very Short Introduction, Oxford University Press 2019, s. 45

[6] W tym zakresie polecam ciekawy artykuł: https://blog.itauditor.pl/673/10-zasad-ktore-uchronia-cie-przed-zlamaniem-hasla/ (dostęp: 21.01.2021)

[7] Hasło ryzyko w Słowniku Języka Polskiego: https://sjp.pwn.pl (dostęp: 21.01.2021)

[8] Notka biograficzna dr Hillsona: https://www.pmi.org/about/awards/winners/fellows/david-a-hillson (dostęp: 21.01.2021)

[9] Wywiad z dr Hillsonem: Risk and Opportunity: How can risk be good? - https://www.youtube.com/watch?v=mEuXOtY8k9s (dostęp: 21.01.2021)  

[10] https://www.businessinsider.com/flashback-this-is-what-the-first-website-ever-looked-like-2011-6?IR=T (ost. dostęp: 22.01.2021)

[11] https://www.guinnessworldrecords.com/news/60at60/2015/8/1993-first-bionic-arm-392887 (ost. dostęp: 22.01.2021)

[12] https://www.nasa.gov/directorates/heo/scan/communications/policy/GPS_History.html  (ost. dostęp: 22.01.2021)

[13] https://www.britannica.com/topic/Google-Inc (ost. dostęp: 22.01.2021)

[14] https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/iss20_celebrating_20_years.pdf (ost. dostęp: 22.01.2021)

[15] Brian Tracy, Przywództwo, Warszawa 2017, s. 70.

[16] Papież Franciszek, Laudato Si', pkt 61 - pełny tekst encykliki jest dostępny online tutaj.

 

Grafika pierwsza: Piotr Kaczmarek z wykorzystaniem Canva w oparciu o obraz Tumisu z Pixabay.
Grafika druga: Piotr Kaczmarek z wykorzystaniem Canva.

 

 

Partnerzy