Magdalena Lesiak 

Na czym polega szkolenie i po co jest?

(art. ukazał się w czasopiśmie "Chcemy być rodzicami")

Szkolenie to kolejny etap, po wstępnej kwalifikacji, na drodze do upragnionego dziecka. Ponieważ zakładamy, że po tym pierwszym etapie – kiedy rozpoznajemy, diagnozujemy i oceniamy kandydatów, wiemy już czy spełniają wymogi formalne, jak jest ich motywacja do przyjęcia dziecka  i z grubsza czy posiadają predyspozycje do wychowywania dziecka, to teraz możemy zająć się przygotowaniem do roli rodzica adopcyjnego. Niektórzy w tym momencie protestują mówiąc, że przecież biologicznych rodziców nikt nie przygotowuje i jakoś sobie radzą. To prawda, ale rodzicielstwo adopcyjne różni się od biologicznego i to jest chyba sedno szkolenia – uświadomić to przyszłym rodzicom.

Być może niektórzy po szkoleniu nie przyjmą tej prawdy do siebie i wówczas ośrodek uzna, że nie są gotowi do adopcji. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że nie chodzi o to, że są źli, beznadziejni, że się nie nadają, ale, że mając niewłaściwe  podejście do adopcji, a w konsekwencji później do potrzeb osieroconego dziecka, mogą sobie po prostu nie poradzić. Być może będą i tacy, którzy sami uznają, że  nie tak wyobrażali sobie tę drogę rodzicielstwa i to nie dla nich. To bardzo dojrzała decyzja.

Większość kandydatów kończy jednak szkolenie z sukcesem ;) zaświadczeniem i potem kwalifikacją. A my mamy nadzieję, że również z większą wiedzą, świadomością, poczuciem pewności i bezpieczeństwa.

Są różne formy prowadzenia szkolenia dla kandydatów – czasami Ośrodki Adopcyjne prowadzą wykłady – każde spotkanie przez innego specjalistę, oczywiście o tematyce zgodnej z rozporządzeniem. Są takie szkolenia, gdzie uczestniczy z 15-20 par, a słyszałam, że i indywidualne też się zdarzają. Są takie, które odbywają się raz na miesiąc przez dwie godziny, a czasami bywają całodniowe czy weekendowe, są takie co trwają 40 godzin i takie co 70.

Doświadczenie naszego środka, już 20letnie w prowadzeniu warsztatów dla przyszłych rodziców, pokazuje, że najlepiej pracuje się w grupie 12 osobowej – taka  w sam raz do wspólnej rozmowy, dzielenia się w podgrupach, jest wówczas dobra dynamika i czas dla wszystkich uczestników. Prowadzimy grupy zamknięte – czyli od początku do końca szkolenia Ci sami uczestnicy i Ci sami trenerzy – pozwala to na lepszą integrację i poczucie bezpieczeństwa. Spotykamy się regularnie raz w tygodniu na 4 godziny, a raz na cały dzień. Staramy się urozmaicać zajęcia wprowadzając różne metody aktywizujące i wymyślając oraz tworząc różne pomoce edukacyjne. Zadajemy też mnóstwo pracy domowej między zajęciami. Jesteśmy otwarci na propozycje uczestników – zawsze pytamy, jakie są ich oczekiwania i potrzeby związane ze szkoleniem i w razie czego możemy zmodyfikować nasz plan i dodać temat. Organizujemy szkolenia dla rodzin oczekujących na druga adopcję – pogłębiające tematykę pierwszych szkoleń. Ostatnio organizujemy również warsztaty dla dziadków adopcyjnych, na których odpowiadamy m.in na pytania: Skąd się biorą wnuki adopcyjne? Czy mnie pokocha? Jak wspierać swoje dzieci w decyzji o adopcji? Jak pomóc wejść dziecku do nowej rodziny? 

Po co szkolenie?

1. Bo jest to wymóg formalny. Kandydaci muszą odbyć szkolenie. Oczywiście samo MUSZĄ nie jest dobrą motywacją i prawda jest taka, że ktoś kto przychodzi z nastawieniem, że musi „zaliczyć” szkolenie często wychodzi z Ośrodka zły i z poczuciem straconego czasu.
2. Chcemy żeby to był dla kandydatów czas pracy nad sobą i weryfikacji decyzji o adopcji. Staramy się w czasie spotkań dostarczać małżonkom narzędzia, które pomagają zastanowić się nad swoimi marzeniami o dziecku, swoimi oczekiwaniami, lękami i skonfrontować z rzeczywistością, jaką przekazujemy o dzieciach zgłaszanych do adopcji. To czas zastanowienia się nad sobą – jak moje własne doświadczenia z dzieciństwa, moje straty i zranienia,  ale też jak moje zasoby mogą wpływać na relację z dzieckiem? Kto i co i jak będzie dla mnie wsparciem? Jakich doświadczam emocji, jak je przeżywam i jak okazuje?
3. Zachęcamy również kandydatów, aby szkolenie to był też wyjątkowy czas dla nich, jako małżonków – pogłębienia i umocnieni relacji, wspólnych rozmów na zadane tematy, wspólnego oglądania poleconych przez nas filmów, czy wyjątkowych randek, na które później, gdy już będzie dziecko czy dzieci nie będzie aż tyle czasu.
4. Aby przekazać konkretną wiedzę, która pomaga urealnić marzenia, bo ani nadmierna lękliwość ani hurraoptymizm – „jakoś to będzie” lub „miłość wszystko uleczy” nie są dobrymi doradcami w wychowaniu adoptowanego dziecka. Rozmawiamy o tym skąd się biorą dzieci do adopcji – jaka jest ich sytuacja rodzinna, zdrowotna i prawna. Z jakimi problemami mogą (nie muszą, ale jednak często tak) spotkać się rodzice adopcyjni – zarówno w kwestii zdrowia dziecka, jak i wychowania. Jak przygotować siebie, swoje najbliższe otoczenie, bliskich na przyjęcie zranionego, porzuconego, dotkniętego porzuceniem dziecka. Jak budować więź. Jak napisać wniosek do Sądu o przysposobienie i jak się zachować na sprawie adopcyjnej.
5. Czas szkolenia, chociaż jeszcze bez dziecka, to już spory kawałek historii wchodzenia dziecka do nowej rodziny - niezbędnej do budowania tożsamości, do integracji tożsamości związanej z rodziną pochodzenia i tej nowotworzonej – adopcyjnej. Dlatego zachęcamy do pozostawienia swoich teczek, prac domowych, rysunków i innych „wytworów” z czasu szkolenia, jako pamiątek dla dziecka. Zachęcamy do pisania pamiętnika i bajek dla dziecka.
6. Warsztaty to również trening konkretnych umiejętności – rozmowy z drugim człowiekiem, początkowo nawet obcym ;) na różne trudne tematy, wyrażania swoich potrzeb, emocji i opinii, odczytywania i nazywania potrzeb i emocji u innych, rozmawiania o adopcji z dzieckiem i obcymi. Żartujemy, że teraz mogą bezpiecznie eksperymentować, trenować i popełniać błędy w miarę bezpiecznym otoczeniu, bo później z dzieckiem to pole minowe. ;)
7. To czas poznawania różnych historii adopcyjnych – przez lekturę książek o tej tematyce, oglądanie filmów, a przede wszystkim przez spotkanie z rodzinami adopcyjnymi, które przychodzą na spotkanie i dzielą się swoim doświadczeniem. Nic tak nie uwiarygadnia i urealnia słów trenerów, jak żywa rodzina z biegającymi wokół dziećmi. J

W kwestii książek – w naszym Ośrodku to pakiet obowiązkowych lektur, po każdym spotkaniu inna, z dodatkowymi pytaniami do refleksji oraz dodatkowo biblioteczka otwarta dla zarówno dla kandydatów w trakcie procedury, jak i już po adopcji – z książkami o adopcji, więzi, fas, wychowaniu czy zabawach z dziećmi.

8. Chcemy, aby szkolenie to był również czas pogłębiania w kandydatach otwartości i gotowości do dzielenia się problemami i do szukanie rozwiązań, aby kiedyś w przyszłości, jeśli zajdzie taka potrzeba, umieć poprosić o pomoc – czy to w ośrodku adopcyjnym czy w innym miejscu.
9. Szkolenie to czas spotkania się uczestników z innymi osobami, które mają podobną drogę rodzicielstwa. Często okazuje się, że dopiero na grupie można szczerze porozmawiać (nawet bardziej otwarcie i szczerze niż w rodzinie) o swojej bezdzietności, o leczeniu, o dojrzewaniu do decyzji o adopcji. Wspólne doświadczenie bardzo jednoczy i tworzy wyjątkową grupę wsparcia. Ze spotkania na spotkanie rośnie wzajemna sympatia i zaufanie. Są grupy, gdzie uczestnicy bardzo się zaprzyjaźnili, a po zakończeniu warsztatów nadal się spotykają, utrzymują bliskie relacje, wspólnie sobie kibicują przy zapoznaniach z dziećmi, później pomagają dobrą radą, czy prozaicznie - wymieniają się ciuszkami. Są grupy, gdzie koledzy z warsztatów zostali chrzestnymi. Są grupy – to moje ostatnie detektywistyczne odkrycie na fb ;) – po 18 latach od adopcji nadal się przyjaźnią, wspierają i wyjeżdżają razem wakacje. Powiem szczerze – wzruszyłam Siudo łez widząc ich wspólne zdęcia.
10. Szkolenie wreszcie, to czas kiedy pracownicy Ośrodka adopcyjnego mogą odkrywać „w praniu” potencjał kandydatów, jako przyszłych rodziców – zobaczyć jak się angażują, jacy są wrażliwi, otwarci, refleksyjni i empatyczni, ile są gotowi poświęcić dla dziecka, ale czy potrafią również zadbać o siebie.